เป็นแนวคิดในการร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่างๆ รวมถึงการทำงานระหว่างสหวิทยาการ โดยทำงานร่วมกันเชื่อมโยงในทุก ระดับตั้งแต่พื้นที่ ภูมิภาค ประเทศ และในระดับโลก มีเป้าหมายสำคัญที่จะบรรลุเป้าหมายสุขภาพที่ดี หลักการสำคัญคือ การ ให้ความสำคัญกับความเชื่อมโยงระหว่าง คน สัตว์ พืช และสิ่งแวดล้อมที่อยู่ร่วมกัน
แนวคิด One Health เริ่มต้นมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 (ราวปีค.ศ. 1821) ที่นายแพทย์ Rudolf Virchow ให้ความ สนใจความเชื่อมโยงระหว่างการแพทย์ในคนและในสัตว์ จนถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 นายสัตวแพทย์ Calvin Schwabe ที่เริ่มใช้คำว่า One Medicine หลังจากนั้น คำว่า One Health มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายตั้งแต่ปี ค.ศ. 2004 เมื่อ The Wildlife Conservation Society ได้เผยแพร่ Manhattan Principles “One Health, One World” โดยเน้นประเด็นสำคัญ 12 ประการtesttes
คำนี้นำมาใช้โดยองค์การอนามัยโลกเพื่อสื่อสารถึง “ความฉุกเฉิน เร่งด่วน” และ “ผลกระทบทางสุขภาพ” คำนี้ปรากฏใน เอกสารสำคัญขององค์การอนามัยโลกหลายชุด เช่น เป็น 1 ใน 3 ของ Triple Billion Targets ที่จะปกป้องคน 1 พันล้านคน จากภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข และยังปรากฏในกฎอนามัยระหว่างประเทศด้วยคำว่า “Public Health Emergency of International Concerns”
ความหมายของคำนี้ ต้องการ สื่อถึงความฉุกเฉิน เร่งด่วน ของเหตุการณ์ เมื่อก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพมากเกินกว่า ขีดความสามารถของระบบปกติจะรองรับไหว ทั้งนี้ สาเหตุของผลกระทบทางสุขภาพมีได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่ โรคติด เชื้อ การก่อการร้ายทางชีวภาพ การรั่วไหลของสารเคมีหรือนิวไคลด์กัมมันตรังสี
คำนี้เป็นศัพท์ที่ใช้แพร่หลายในวงการสุขภาพและเป็นคำที่เชื่อมโยงกับการนำไปปฏิบัติ เช่น การประกาศภาวะฉุกเฉินทาง สาธารณสุขจะนำไปสู่การกระตุ้นระบบให้หน่วยงานต่างๆ เริ่มปฏิบัติการตอบสนองต่อภาวะฉุกเฉิน
คำนี้มีการใช้อย่างแพร่หลายในวงกว้าง มีการกำหนดนิยามและขอบเขตแตกต่างกันไป
ในที่นี้จะอธิบายความหมายตามองค์การอนามัยโลกและศูนย์ควบคุมโรคติดต่อสหรัฐอเมริกา
ความมั่นคงด้านสุขภาพ หมายถึง การมีระบบสุขภาพที่เข้มแข็ง ยืดหยุ่น และยั่งยืน (Strong/Resilience/Sustainable) เพียงพอที่จะป้องกัน ตรวจจับ และตอบสนองต่อภัยสุขภาพ รวมถึงการลดอันตรายและผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน ไม่ว่าภัยสุขภาพนั้นจะเกิดขึ้นที่ใดในโลก
ความมั่นคงด้านสุขภาพเป็นคำที่เปิดมุมมองในวงกว้าง โดยใช้เลนส์ในการมองด้านความมั่นคง
ในแวดวงคนทำงานสุขภาพ มีความพยายามส่งเสริมวลี “ความมั่นคงด้านสุขภาพ คือ ความมั่นคงของชาติ” เพื่อให้ภาคส่วนอื่นๆ มาร่วมมือและขับเคลื่อนงานสุขภาพมายาวนาน แต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เพราะในการขับเคลื่อนประเทศในภาพรวม ให้ความสำคัญกับความมั่นคงทางเศรษฐกิจเป็นลำดับต้น รวมทั้งหลายประเทศในโลกยังมีปัญหาความยากจนและปัญหาปากท้องที่เป็นประเด็นเร่งด่วน อย่างไรก็ตาม ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมามีการระบาดเกิดขึ้นหลายครั้ง และการระบาดแต่ละครั้ง เป็นปัจจัยกระตุ้นหนุนเสริมให้ภาคส่วนอื่นๆ รวมทั้งภาคประชาชนให้ความสำคัญต่อความมั่นคงด้านสุขภาพและมีการลงทุนเพื่อพัฒนาระบบสุขภาพมากขึ้น ตัวอย่างสำคัญ คือ
จากเหตุการณ์ในครั้งที่ผ่านๆมา เป็นภาพสะท้อนอย่างชัดเจนว่าเมื่อประชาชนมีสุขภาพแข็งแรงจะเป็นฟันเฟืองที่จะขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศต่อไป รวมทั้งหากประเทศมีการระบาด กิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมย่อมถูกกระทบ ดังนั้น ระบบสุขภาพที่เข้มแข็งจึงมีความจำเป็นและจะต้องพัฒนา ให้มีความยืดหยุ่นและยั่งยืนเพื่อรองรับการระบาดในอนาคต รวมถึงบริบทของสังคมยุคใหม่ เพื่อเป็นระบบสุขภาพที่ตอบสนองต่อประชากรทุกวัย ทุกโรค ทุกคนอย่างเท่าเทียม ความมั่นคงด้านสุขภาพ จึงเท่ากับ ความมั่นคงของชาติ